ایمنی در کشتیرانی

صنعت کشتیرانی شاید از لحاظ بین المللی بودن اولین صنعت و یکی از خطرناکترین آنها باشد بویژه آنکه کشتیرانی نقش مهمی را در اقتصاد و حمل و نقل ایفا می کند. حدود 50000 کشتی در ناوگان تجاری جهان کالاها را حمل می کنند. در ایران نیز 90 درصد تجارت از طریق حمل و نقل دریایی صورت می گیرد.

 صنعت کشتیرانی پیشینه خوبی در زمینه حمل ایمن کالا دارد با این حال تصادفات دریایی بصورت بالقوه همیشه می تواند فاجعه ببار آورد. اولین نشت اساسی نفت در کانال انگلستان از تانکر Torrey Canyon در 1967 اتفاق افتاد کاپیتان برای صرفه جویی 6 ساعت زمان، مسیر مستقیم بیشتری را در Scilly Islesبه سمت Milford Haven پیشروی کرد تا به موقع و در بالاترین مد در این منطقه باشد. اگر او این فرصت را از دست می داد مجبور بود که به مدت 5 روز در لنگرگاه قبل از ورود به خلیج منتظر بماند.

 نفت موجود به تانکهای مختلف انتقال داده شد تا اینکه کشتی تقریبا 5 سانتیمتر بالا بیاید و خطر بالقوه به گل نشستن کاهش یابد. در حین عبور از Scilly Isles کشتی ماهیگیری در مقابل آنها قرار گرفت و چون کشتی تانکر قادر به چرخیدن سریع به اطراف نبود برخورد رخ داد و 100هزار تن نفت در آبها ریخته شد و مساحتی در حدود 300 کیلومتر از خط ساحل جنوب غربی انگلستان و شمال غرب فرانسه را آلوده کرد.

ترکیبی از شاخص هایی چون خستگی، فشارعصبی، ارتباطات، عوامل محیطی،زمان طولانی دور از خانه بودن در صنعت کشتیرانی و حمل و نقل دریایی وجود دارد که می تواند بطور بالقوه کمک کننده به تصادفات باشد.

در 25 سال قبل یک کشتی متوسط کالابر توسط 40 الی 50 خدمه اداره می شد. امروزه پیشرفتهای تکنولو‍ژیکی به کاهش تعداد اداره کنندگان کمک کرده است در بعضی از موارد فقط 22 دریانورد روی یک کشتی بسیار بزرگ حمل نفت خام هستند.

آسیب ها و تصادفات در صنعت کشتیرانی

صنعت کشتیرانی بعنوان یک صنعت با نرخ بالای آسیب های شدید بوجود آمده توسط تصادفات سازمانی و بلایای دریایی شناخته می شود.
گارد ساحلی ایالات متحده ( USCG)گزارش 5 ساله ای را از متوسط آسیب ها و آسیب های 673 مسافر و کارگر دریایی ارائه کرده است.حوادث رایج مانند: تصادف،تصادم و به گل نشستن در این دوره کاهش داشته که مربوط به پیشرفت تکنولوژی و کمک آن به دریانوردی است.
هزینه USCG برای ایمنی در سال 2004 میلادی، 4/330 میلیون دلار بود که توضیح می دهد که انگیزش های مالی و انسانی هر دو می توانند موجب افزایش کشتیرانی ایمن شود. شاخه تصادفات دریایی انگلستان(MAIB) بیان می کند عاملی که هنوز بر اکثر تصادفات غالب است، اشتباهات انسانی است.
آمار نیوزیلند نیز با این گفته منطبق است که علت 49 درصد تصادفات کشتیرانی عامل انسانی بوده، در حالیکه تنها 35 درصد عامل تکنولوژیکی و 16درصد عوامل محیطی موجب تصادفات شده اند.
Wagenaar and Groeneweg (1987) 100 تصادف ثبت شده توسط کنسول کشتیرانی هلند (Dutch Shipping Council) را بین سالهای 1982 تا 1985 تحلیل کرده اند. از بین 2250 عامل تصادف ذکر شده 345 مورد به اشتباهات انسانی مربوط بوده(15 درصد) و تنها 4 تصادف بدون دخالت عامل انسانی بوده است. آنها به این نکته اشاره می کنند که 96 مورد از تصادفات با دخالت انسان بوده و امکان جلو گیری از آنها وجود داشته است، با این حال به ندرت تنها عامل انسانی موجب تصادف بوده است.
اطلاعات مرتبط به تصادفات در دریا در ابتدا توسط کشورهایی که تصادف در محدوده آنها رخ داده یا کشورهای صاحب پرچم کشتی ها و نمایندگان دولتی آنها، ثبت و بررسی شده است.
در واقع استانداردی برای سیستم گزارش حوادث دریایی وجود ندارد که باعث مشکلاتی در روند مشخص کردن علت دقیق تصادف از طریق اطلاعات تصادفات می شود. با این حال تحقیقات بر پایه گزارشات سابق علت تصادفات کشتیرانی را به طور کلی مشخص می کند.
Darbra and Casal (2004) تحلیل های تاریخی از تصادفات بندری را از ابتدای قرن 20 تا اکتبر 2002 بصورت یک مجموعه نمونه تهیه کرده اند. این بازنگری افزایشی را در تصادفات رخ داده در حوزه دریایی نشان می دهد و تشریح می کند که در سالهای 1981 تا 1990 ، 82 تصادف اتفاق افتاده در حالیکه بین 1991 تا 2000 ، 282 تصادف وجود داشته است.
بطور کلی 83 درصد تصادفات در 20 سال گذشته و 59 درصد در یک دهه گذشته رخ داده است و عامل انسانی 16 درصد تصادفات در بندر را به خود اختصاص داده است. با این حال نویسنده توجهی به توسعه فرهنگ گزارش نویسی تصادفات در این صنعت نکرده است که ممکن است این روند را تا حدودی توجیه کند. همچنین تحقیق آنها پیچیدگی هایی را در طبقه بندی دارد.
علت یکی از تصادفات فشار ذکر شده که معمولا خود بیشتر معلولی از تصادف است تا علت. آمار و ارقام دریایی نشان دهنده این موضوع هستند که بهبود ابزارهای کمک ناوبری سطح اشتباهات مرتبط به تکنولوژی را، بطور چشمگیری کاهش داده است و در نتیجه این مسئله را روشن می‌کند که عامل انسانی مهمترین نقش را در تصادفات بازی می کند.

اتوماسیون در صنعت کشتیرانی

جهت کاهش سطح دخالت صنعت دریایی توسط انسان تاکید ویژه ای روی اتوماسیون می شود. این تاکید در مکانیزه شدن و کاهش در اداره دستی، نقش دریانوردان را تغییر داده است.
مکانیزه کردن می تواند نیاز به توجه بیشتر را بوجود آورد. یعنی اپراتورها مجبورند بطور دائم مراقب سیستم های متعددی باشند که این سیستم ها چه کاری انجام می دهند و چه کاری بعد از آن باید انجام شود یا طبق کدام شیوه عمل کنند که آنرا اصطلاحا " mode awareness " می نامند.این شیوه باعث کاهش نظارت موثر اپراتورها خواهد شد خصوصاً وقتی که برای مدت زمانی این سیستم مکانیزه بدرستی عمل کند. به همین جهت ممکن است یکی از دلایل تصادفات، اعتماد به اتوماسیون و ماشین ها باشد.
اتوماسیون ضعف جدیدی را در نیروی انسانی بوجود آورده و ضعف های قبلی را تقویت می کند. بعنوان مثال می توان از کشتی Royal Majesty بعنوان یکی از اثرات منفی اتوماسیون نام برد که بعلت اطلاعات اشتباه از محدوده برمودا از بین رفت.