فورواردر کیست؟ تعریف فورواردر

فورواردر شخصی است که به موجب قرارداد و بمنظور ارائه خدمات خود به مشتری به حمل کالای او مبادرت می ورزد، هرچند دراین کار الزاماً خود بطور  عملی کار حمل را انجام ندهد. فورواردر در واقع طراح، مسئول وهماهنگ کننده عملیات حمل ونقل است و به اعتبار تعریفی که در مقررات فورواردری  فیاتا آمده است (1)  شخصی است که خدمات فورواردری را به شــرح زیر ارائه میدهد.

خدمات فورواردری عبارتست از  "هر نوع خدمات مربوط به حمل، حمل تلفیقی یا ترکیبی، انبارداری، جابجایی، بسته بندی یا توزیع کالا و همچنین هرگونه خدمات جنبی و مشورتی مرتبط از جمله (ولی نه منحصر به) امور مالیاتی و گمرکی و اظهار کالا به مراجع رسمی، تأمین پوشش بیمه ای برای کالا، دریافت یا پرداخت وجوه و تهیه یا صدور اسناد مربوط به کالا "

بطوریکه ملاحظه میشود فورواردر (بارفرابر) ممکن است خدماتی علاوه بر حمل و نقل کالا را بر عهده بگیرد به شرط آنکه هر یک از این موارد در قرارداد حمل درج و مورد توافق قرار گرفته باشد. برای فورواردر معمولاً در دو سمت تعیین وظیفه و مسئولیت شده است:

1-3-1- فورواردر در سمت کارکیا AS PRINCIPAL

فورواردر می تواند در دو موقعیت ومقام فعالیت وقبول مسئولیت نماید و به نحویکه  «درشرایط عمومی صنفی» نیز مشخص شده است، وظایف و مسئولیت ها در هر یک از دو موقعیت مزبور فرق خواهد داشت. اما آنچه مهم است اینست که کار فورواردر بطور کلی ارائه خدمات است و برحسب کیفیت و نوع خدمتی که ارائه کرده -یا می فروشد- ارزیابی خواهد شد.

همانطور که قبلاً اشاره شد فورواردر به تدریج در طی تاریخ نقش عمده و اصلی تری را اتخاذ نمود و در سمت کارکیا (AS PRINCIPAL) تصدی امور یادشده را برعهده گرفته است. در نقش کارکیا PRINCIPAL فورواردر با صدور سند حمل (بارنامه) مسئولیت شبکه ای عملیات یا فرایند حمل را بر عهده می گیرد و مسئولیت اشخاص و پیمانکارانی را که برای اجرای حمل به کار می گیرد می‌پذیرد. به عبارت دیگر مسئولیت این اشخاص ثالث را بر عهده می گیرد. بعنوان مثال در سال 1984 انجمن فورواردرهای بریتانیا BIFF در تأیید نقش جدید فورواردران، معیارهای صنفی جدیدی را منتشر نمود که برای آنان بعنوان متصدیان حمل مرکب تعیین وظیفه نموده و خواسته است که «نقش قدیمی و سنتی خود دایر بردست به دست کردن اوراق و اسناد را رها کنند و با تأمین پوشش بیمه ای مناسب برای پذیرفته شدن و یا عضویت انجمن احراز شایستگی و صلاحیت نمایند.»

2-3-1- فورواردر در سمت کارگزار یا مباشر یا نماینده (AS AGENT) فرستنده یا مشتری که در واقع نقش سنتی اوست، وظیفه اصلی فورواردر مراقبت و دقت و وسواس در انتخابات عوامل است، زیرا وی خود نه رأساً به انجام عملیات حمل و یا خدمات وابسته مبادرت می کند و نه بارنامه ای صادر می نماید،  بلکه بعنوان نماینده و مباشر صاحب کالا عوامل مناسب حمل را پیدا نموده و کالای مشتری خود را برای حمل یا انبارداری یا تخلیه و بارگیری به آنها واگذار میکند و بارنامه ها، رسیدها و یا اسناد صادره آنان را اخذ نموده و در اختیار مشتری می گذارد و در یک جمله «ترتیبات لازم برای حمل ونقل محمولات مشتری خود را میدهد.»

در این نقش وی عهده دار مسئولیت اشخاص ثالث نیست.

بازرگانی که به کار تجارت، اعم از واردات یا صادرات- اشتغال دارد، در صورتیکه از خدمات یک فورواردر راضی باشد،  درصدد تماس با فورواردران دیگر برنخواهد آمد. این کیفیت و نوع خدمت فورواردر و میزان قابل اتکاء بودن اوست که اعتبار شغلی و حرفه ای او را تأمین می کند. ایجاد یک رابطه متقابل خوب برای طرفین (مشتری-فورواردر) سودمند است، زیرا فورواردر از وجود یک مشتری مستمر و مشتری نیز از حضور متداوم یک فورواردر مورد اطمینان بهره خواهند برد. در قانون تجارت فرانسه به یک اصل اشاره شده است که “ وظیفه یک فورواردر نسبت به کالایی که در اختیارش گذارده میشود، مثل وظیفه یک پدر به فرزند است.” تداوم و تضمین کار فورواردر موکول به رضایت مشتریان است، و رضایت مشتریان در گرو ارائه خدمات مؤثر و قابل اتکاء و مطلوب.

ارائه خدمات مطلوب الزاماً به معنی ارزانی و کم هزینه بودن نیست.  هرگاه فورواردر احساس کند که مثلاً انتخاب یک شیوه حمل (زمینی، دریایی، هوایی) ممکن است مستلزم خطر و یا ضرر و زیان برای مشتری باشد، باید موضوع را با او درمیان گذارده و با تکیه بر علم و تخصص خود شیوه مناسب را به او پیشنهاد و او را از چند و چون مسأله آگاه سازد.  فورواردر، همچنین از تحمیل هزینه یا کرایه گران بر یک مشتری رهگذر نیز بایستی خودداری کند،  چرا که بهرحال همین مشتریان نیز می توانند به مشتری مستمر تبدیل شوند.

3-3-1- فورواردر در نقش  MTO یا متصدی حمل و نقل چندوجهی

وقتی فورواردر در سمت متصدی اصلی حمل و نقل (PRINCIPAL) به انعقاد قرارداد مبادرت می‌کند، واجد نقش MTO یا MULTIMODAL TRANSPORT OPERATOR می شود و در این نقش است که دایره گزینه های او به لحاظ تعیین مسیر، نرخ ها، حمل کنندگان و در عین حال حاشیه سود و از طرفی دایره مسئولیت او افزون تر می شود.

از MTO یا فورواردران با عناوین دیگری به شرح زیر نیز نام برده می شود.

17. VESSEL OPERATING MTO (CC): در گذشته صاحبان و یا خطوط کشتی رانی کالا را فقط از بندر به بندر حمل می کردند. به تدریج با ارائه خدمات کامل تر و از هر نقطه به نقطه دیگر و با پدیده بارگنجی (کانتینری) شدن حمل و نقل در جهان، حمل کنندگان دریایی خدمات خود را به حمل زمینی و هوایی نیز بسط دادند. بنابراین صاحب یا اداره کننده کشتی خود به MTO یا VO-MTO بدل شدند.
17. NON VESSEL OPERATING MTO: این نوع از متصدی عاملی است که خود دارنده کشتی نیست، هرچند ممکن است بعضی از سایر وسایط مثلاً تعدادی کامیون را دراختیار داشته باشد. به عبارت دیگر مالکیت یا داشتن وسایط نقلیه ای چون هواپیما، ریل و یا کشتی توسط عامل مذکور مرسوم نبوده یا استثنایی است.

یک فورواردر که مسئولیت حمل کننده یا حمل کنندگان را به عنوان AS CARRIER و همینطور مسئولیت اجرا و انجام یک قرارداد حمل و نقل را – بدون داشتن وسایط نقلیه لازم – بر عهده می‌گیرد در واقع یک NVO-MTO به شمار می رود. این نوع از MTO را می توان به شرح زیر هم معرفی نمود.

الف- فورواردر تمام عیار (freight forwarder) یا MTO که شیوه های (MODES) حمل را دراختیار گرفته، کنترل نموده و ترتیبات حمل کالا از مبداء تا مقصد را تحت یک سند حمل واحد (مثلاً بارنامه FBL) را می دهد.

ب- به عنوان NVO-MTO ، حمل کالا از بندر به بندر را تحت یک بارنامه داخلی (HOUSE B/L) یا بارنامه دریایی ترتیب داده و ممکن است حمل زمینی را نیز انجام دهد.

ج- به عنوان NVO-CC یا NON-VESSEL-OPERATING COMMON CARRIER که در واقع وجه تسمیه دیگری برای NV-MTO می باشد، برنامه منظم حمل از نقاط یا بنادر معین به نقاط یا بنادر معین را طبق برنامه ای مشخص از قبل اعلام و به تلفیق و حمل محمولات تحت بارنامه داخلی یا بارنامه FBL مبادرت می نماید.