تاریخچه حمل و نقل دریایی

نگاهی به تاریخ داد و ستد و حمل و نقل نشان میدهد که از حدود ده هزارسال پیش تمدنها و دادوستد میان مردمان در ساحل دریاچه ها و رودخانه ها و دریاها پدید آمده اند. تجارت و حمل و نقل برهمین اساس آغاز گردیده، توسعه یافته و دریانوردی، انبارداری و بسته بندی واحداث جاده ها از حاشیه دریاها به درون سرزمین ها را پدید آورده است. از اینجاست که میتوان حضور فینیفی ها   - حدود دو هزارسال پیش از میلاد،  ایرانی ها از حدود 500 سال قبل از میلاد و رومی ها را (بین 100 ق . م  تا 500 . ب. م) و در حدود 500 سال بعد از میلاد جاده های ابریشم و نمک را از آسیا تا حوزه دریای مدیترانه باز شناخت. 

دریانوردان پرتغالی در سال 1445 میلادی دماغه ورد (VERDE) در غرب آفریقا و سه سال بعد از آن جنوب آفریقا را دور زدند. درحالیکه کریستف کلمب - درجستجوی راهی دریایی برای رسیدن به هندوستان - آمریکا را کشف کرد، و اسکوداگاما شش سال بعد، از مسیر دماغه امیدنیک به هندوستان رسید و درفاصله سالهای 22-1519 ماژلان توانست با عبور از تنگه ای واقع در جنوب قاره آمریکا- که به نام خود او معروف شد- گردش به دور کره زمین را تمام کند.

در قرن 18، در نتیجه حفر کانالهایی طولانی در اروپا- ارتباطات زمینی توسعه یافت و مقارن با آغاز عصر راه آهن کانال سوئز از فاصله بین اروپا و هندوستان 6900 میل دریایی کاست. کشتی  بادبانی که تا عصر کشتی های بخار عمده ترین وسیله حمل و نقل دریایی به شمار میرفت، از لحاظ اندازه ها وظرفیت و نوع و تعداد دکل ها دستخوش تغییراتی شد، هرچند توان و ظرفیت حمل آنها تغییر قابل ملاحظه ای نیافت  و در دهــه آخر قرن 19 از 300 تا 500 تن تجاوز نمیــکرد.

درسال 1827 اختراع کشتی پروانه دار شرایط را برای ساخت کشتی های بخار اقیانوس پیما فراهم نمود، هرچند در طی هزار سال تاریخ کاربرد کشتی ها، ظرفیت حمل و سرعت آنها تغییر چشمگیری نکرده بود.

درسال 1848 سرعت کشتی های بادبانی از 8 گره دریایی تجاوز نمیکرد و طی مسافت بین لندن و لیسبون (پرتغال) یک هفته و تا نیویورک 30 روز و از اروپا به چین چند ماه بطول می انجامید. در اواخر قرن نوزدهم هنوز 90 درصد کالاها از طریق دریا و آبراها جابجا میشد و 9 درصد از طریق جاده و قطار و یک درصد وسیله هواپیما.

در قرن اخیر نیز حمل و نقل آبی سهم بزرگی را در جابجایی کالاها و به اصطلاح مال التجاره داشته و دارد. این شیوه به ویژه برای حمل و نقل کالاهای حجیم و فله مناسب ترین است. ساخت و توسعه کشتی های سریع السیر و ارائه خدمات انبار به انبار DOOR TO DOOR)) و استقرار خطوط کشتیرانی پیشرفته و منظم این امکان را فراهم ساخته تا محمولات، حتی کالاهای گران قیمت، اینک با نرخهای مناسب و بسیار ارزانتر از هواپیما حمل شوند.

در سال های اخیرتر زمان سفر از سنگاپور به ساحل غربی آمریکا به 18 روز تقلیل یافته و فاصله بین ژاپن تا سانفرانسیسکو طی یک هفته تا ده روز انجام شده و اینک کشتی های سریع السیر FAST SHIP رکورد زمان سفر را شکسته اند!